شیر برقی قطع کننده گاز

استفاده از شیر برقی گاز در اماکن و منازلی که سیستم گرمایشی خود را برپایه گاز شهری بنا کرده اند، رایج است. این شیرها در تأسیسات گرمایشی ساختمان، مخازن گاز و تأسیسات گاز شهری استفاده می شوند. در واقع می توان با استفاده از این شیرها سیستمی کنترلی در مسیر انتقال گاز ایجاد کرد و ایمنی افراد حاضر در اماکن سرپوشیده را افزایش داد. شیر برقی قطع کننده گاز عموماً دارای سیستم نرمال اوپن (Normal Open) است، یعنی در حالت عادی و در زمانی که غلظت گاز در اتمسفر محیط پایین است و هیچ گونه نشتی رخ نداده، باز هستند و تنها در صورت افزایش سطح غلظت گاز در محیط و با استفاده از برق در حالت بسته (close) قرار می گیرند. استفاده از این شیرها می تواند ایمنی فضاهای سرپوشیده و محصور را افزایش دهد.

شیر برقی گاز

شیر برقی قطع کننده گاز

این شیرها در حالت عادی باز هستند و در صورت بالا رفتن غلظت گاز در محیط بسته می شوند. تنظیم مجدد این شیرها پس از رفع نشتی و یا خرابی خطوط گاز به صورت دستی انجام می شود و جریان گاز برقرار می شود.

عملکرد شیر برقی گاز

عملکرد شیر برقی بسته به سیگنال هایی دارد که از سمت دیگر دستگاه ها به آن ها می رسد. برای مجهز کردن خطوط انتقال و کنترل گاز به شیر برقی گاز، نیاز به استفاده از دستگاه های ثالثی مثل آشکارسازهای گاز، سنسورهای هشدار دهنده، تجهیزات تهویه خواهد بود. روش کار به این صورت است که ابتدا سیستم هشدار دهنده غلظت گاز را در محیط نصب می کنیم. این سیستم ها در نزدیکی محل قرارگیری وسایل گرمایشی اعم از بخاری، شومینه و غیره نصب می شوند. سیستم های هشداردهنده میزان غلظت گاز و افزایش گازها را با استفاده از هشداردهنده های سمعی و بصری، اعلان می کنند.
شیر برقی گاز را می توان به سنسورهای هشداردهنده میزان غلظت گاز متصل نمود. در این حالت (حالت عادی) شیر باز است و گاز از دورن آن جریان دارد. به محض دریافت سیگنال های هشداردهنده از سنسورهای هشداردهنده به شیر برقی گاز، شیر در حالت بسته قرار می گیرد. این شیر تا زمان تنظیم مجدد در حالت بسته خواهد ماند.
از شیر برقی گاز می توان در مسیر خطوط انتقال گازهای غیر خورنده مثل گاز طبیعی (متان)، گروه دوم خانواده H متوسط، LPG، پروپان، بوتان، گاز شهری و حتی هوا نیز استفاده کرد.

ساختار شیر برقی گاز

این شیرها معمولاً از دو قسمت تشکیل شده اند. قسمت اول به نام بوبین یا سیم پیچ و قسمت دوم عضو مکانیکی شیر است و فرمان بسته شدن شیر را ازقسمت اول و یا همان بوبین می گیرد. این قسمت شامل شفت شیر و تجهیزات مسدود کننده ی مسیر گاز می باشد. تا هنگامی که جریان الکتریکی درون سیم پیچ بالا نرود و ولتاژی روی آن اعمال نشود، مسیر جریان گاز باز بوده و سیستم گرمایشی با استفاده از این جریان در حال تولید گرما خواهد بود.
زمانی که سیگنال های سیستم هشدار دهنده به شیر می رسد، جریان برق درون سیم پیچ برقرار شده و ولتاژ آن افزایش می یابد. در این حالت یک میدان مغناطیسی در اطراف سیم پیچ به وجود می آید که این میدان قادر به حرکت دادن شفت شیر وسپس تجهیزات مسدود کننده ی آن خواهد بود و آن را در حالت بسته قرار می دهد. در این حالت گاز در پشت محفظه ی مسدود شده ی شیر محصور شده و جریان آن قطع می گردد. در چنین شرایطی منبع گازرسانی قطع شده و غلظت آن در اتمسفر محیط افزایش نمی یابد. پس از قطع شدن جریان گاز می توان اقدامات لازم جهت کاهش دادن غلظت گاز محیط و پس از آن عملیات تعمیری و نشت گیری سیستم گرمایشی را آغاز کرد.
بر روی این شیرها ضامنی وجود دارد که مخصوص تنظیمات دستی آن ها می باشد. پس از اینکه نشتی سیستم گرمایشی را مورد بررسی قرار داده و مشکلات آن را رفع و رجوع کردیم می توانیم با کشیدن ضامن مذکور مجدداً جریان گاز را برقرار سازیم. با بیرون کشیدن این ضامن روزنه ی عبوری گاز باز شده و جریان گاز برقرار می شود.
ولتاژ مورد نیاز برای شروع عملکرد شیر و مسدود کردن جریان گاز ۱۲VDC و یا ۲۳۰VAC می باشد. پس از ورود این جریان به درون سیستم سیم پیچ شیر و در کمتر از ۱ ثانیه شیر در حالت بسته قرار می گیرد.
شاید تصور کنید که تنش های مکانیکی، حرارتی و الکتریکی می تواند در عملکرد این شیرها اختلال ایجاد کند. این تصور اشتباه است و این شیرها در برابر انواع تنش های مذکور مقاوم هستند. شیر برقی گاز در برابر ولتاژ بالا، نقص در جریان، اتصال به زمین، جداسازی، هوای گرم، سرد و خشک و غیره مقاوم بوده و خود را با این شرایط وفق می دهد.

شیرهای برقی قطع کننده جریان گاز

جنس بدنه ی شیر برقی گاز

شیر برقی گاز را با استفاده از متریال گوناگونی تولید می کنند تا قابل استفاده در شرایط گوناگون و بر روی خطو لوله ی مختلف باشند. آلومینیوم، برنج و لاستیک (NBR) از جمله متریال هایی هستند که برای ساخت بدنه ی شیر برقی گاز مورد استفاده قرار می گیرند.

گاز گرفتگی و آتش سوزی

نشت گاز و افزایش غلظت گاز در محیط می تواند خطرات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. گازگرفتگی یکی از این خطرات است که می تواند افراد حاضر در محیط های سرپوشیده را مبتلا به مسمویت های شدید کند. در صورتی مسمومیت با گازهای منتشره در محیط بالا باشد می تواند خطر مرگ را در پی داشته باشد. گاز مونوکسید کربن یکی از گازهایی است که انتشار آن در محیط های محصور و سرپوشیده، مسمویت سریع را در پی خواهد داشت. ابتدا گاز از طریق تنفس وارد سیستم تنفسی شده و در آن جا به خون منتقل می شود و سپس میزان اکسیژن خون را کاهش می دهد. در این حالت سطح هوشیاری پایین آمده و فرد احساس خواب آلودگی می کند و حتی اگر مسمویت در خواب اتفاق بیفتند بر عمق خواب افزوده می شود. در چنین شرایطی مغز اکسیژن کافی برای ادامه حیات نخواهد داشت و رفته رفته ضربان قلب کاهش یافته و تنفس نیز متوقف می شود.
آتش سوزی یک دیگر از خطرات ناشی از نشر و افزایش غلظت گاز در محیط می باشد. بیشتر گازها و بخصوص گاز شهری دارای قابلیت اشتعال پذیری بالایی هستند. این گازهای برای شروع آتش سوزی و انفجار تنها نیاز به یک جرقه دارند. فرض کنید زمانی که در منزل حضور ندارید نشتی گاز رخ داده و در زمان بازگشت شما به منزل میزان آن به حداکثر خود رسیده. در این حالت و تنها در صورت روشن کردن لامپ ها و چراغ های روشنایی و یا در صورت استفاده از کبریت و غیره آتش سوزی و بعضا انفجارهای عمیقی رخ می دهد که تبعات جبران ناپذیری رابه دنبال خواهد داشت.
اما در صورت استفاده از سنسور هشدار دهنده گاز و به تبع آن شیر برقی گاز در صورت بروز هر گونه نشتی جریان گاز قطع شده و خطر گاز گرفتگی یا آتش سوزی به طور کامل رفع خواهد شد.

نشتی گاز در زمان زلزله نیز می تواند آتش سوزی های گسترده و سرایت کننده را به دنبال داشته باشد. برای جلوگیری از آتش سوزی در پی نشت گاز پس از وقوع زلزله می توانیم از شیر ضد زلزله گاز استفاده کنیم. این شیرها بلافاصله پس از لرزش های ناشی از زلزله جریان گاز را به صورت اتوماتیک قطع کرده و مانع از گازرسانی به کل مجموعه ی ساختمان می شوند.